Burun iki ayrı kısımdan oluşur: burun piramidi adı verilen dış, elle hissedilen ve yükseltilmiş kısım ve iki burun boşluğundan oluşan bir iç kısım. İkincisi, burun delikleri yoluyla dışarıyla iletişim kurar ve nazal septum adı verilen ince bir kemik-kıkırdak dokusu ile ayrılır. Kural olarak, bu lamina dikey olarak iyi hizalanırken, bazı insanlarda nazal septum eğridir. Bu eğrilik nedeniyle, iki burun deliğinden birinden hava akışı çok azalır, bazen hiç geçiş olmaz. Bu duruma burun tıkanıklığı denir.
Nazal septum eğriliği birçok durumda herhangi bir rahatsızlığa neden olmaz, ancak bazı durumlarda sık burun kanaması, uyku bozukluğu, solunum bozuklukları vb. gibi çeşitli belirtilere neden olabilir. Tanı genellikle dikkatli bir fizik muayeneye dayanır. Şikayetler dayanılmaz ise, eğri burun septumunu düzeltme ameliyatı olan septoplastiye başvurmak gerekir.
Septum Deviasyonu Nedir?
Nazal septum deviasyonu, iki burun boşluğu arasına yerleştirilen osteo-kıkırdak plakasının sağa veya sola kayması sonucu oluşan bir bozukluktur.
Birçok insanda böyle bir sapma, etkilenen burun deliğinin kanalını daraltır ve içinden hava akışını azaltır. Bu azalma havanın geçişine gerçek bir engel oluşturacak kadar şiddetli ise patolojik burun tıkanıklığı (veya burun tıkanıklığı) olarak adlandırılır. Nazal septum deviasyonundan kaynaklanan şekil bozuklukları kalıcıdır.
Nazal septum doğumdan ya da burnu etkileyen travmatik bir olaya bağlı olarak hayatın akışı içinde sapma gösterebilir. Ayrıca yaşlanma da belirleyici bir rol oynamaktadır.
Doğumda Meydana Gelen Nazal Septum Deviasyonu
Doğumdan itibaren mevcut olan nazal septumun deviasyonu, fetal gelişim sırasında meydana gelen bir olayın etkisi (tamamen tahmin edilemez bir olay) veya problemli bir doğumun sonucu olabilir.
Bu durumlarda, genel olarak, deviasyon çok belirgin ve sorunlu değildir; ancak, yaşlanma veya bir veya daha fazla tekrarlayan travma nedeniyle yaşam boyunca böyle olabilir.
Travma Nedeniyle Septum Deviasyonu
Çoğu durumda, septum deviasyonu çocukluk, ergenlik ve yetişkinlik döneminde meydana gelen travmatik atakların bir sonucu olarak ortaya çıkar. Bir çocuk veya gençken, en yaygın nedenler oyun sırasında istemsiz düşmeler veya diğer akranlarla çarpışmalardır.
Yetişkin olduğunuzda ise en yaygın nedenler spor yaralanmaları (özellikle futbol, boks vb. gibi temas sporlarında), ev içi yaralanmalar ve trafik kazalarıdır (özellikle emniyet kemerinin takılı olduğu durumlarda).
Nasal Septum Deviasyonu ve Yaşlanma
Normal yaşlanma süreci, burun boşluklarının anatomisini etkileyerek, bazı durumlarda nazal septumun deviasyonunu daha da kötüleştirmekte ve sorunlu hale getirmektedir. Bu süreç, yetişkinlikte hiçbir önemli travmatik olay yaşanmamış olmasına rağmen cerrahiye başvurma ihtiyacına dönüşür.
Deviasyon Belirtileri ve Komplikasyonlar
Çoğu durumda, burun orta bölmesindeki eğrilikler herhangi bir belirtiye neden olmaz, o kadar ki hastalar sahip olduklarını bile bilmezler. Ancak diğer insanlarda çeşitli rahatsızlıklara neden olabilirler, hatta bazıları çok can sıkıcıdır:
-
Bir veya iki burun deliğinin tıkanması. Nazal septumun deviasyonu o kadar belirgin olabilir ki hasta nefes almakta güçlük çeker. Bu olasılık bir veya iki burun deliğini etkileyebilir. Çoğu zaman, sorun, hava geçişini daha da kısıtladığından, soğuk algınlığı veya alerjinin başlamasıyla vurgulanır.
-
Burun kanaması. Septal deformiteler nedeniyle, burun pasajlarının (mukoza zarı) iç dokusu kurur ve burun kanaması veya burun kanaması riskini artırır.
-
Uykuda solunum bozuklukları. Özellikle bebekler ve çocuklar bundan muzdariptir. Çoğu zaman, nazal septum deformitesinin ve nazal boşlukları kaplayan dokuların iltihaplanmasının eşzamanlı varlığının sonucudur.
-
Nazal döngünün farkındalığı. Burun döngüsü, insanlarda ve diğer hayvanlarda, burun boşluklarının dönüşümlü olarak tıkanıklık ve dekonjesyona uğradığı fizyolojik bir süreçtir. Başka bir deyişle, burun delikleri asla aynı anda açılmaz, açık olan taraf bazen sağ taraf, bazen de sol taraftır. Bu sürecin bir özelliği, tamamen algılanamaz olmasıdır. Bununla birlikte, eğri bir septumdan muzdarip olduğunuzda, burun döngüsünün nasıl çalıştığını anlayabilirsiniz.
Komplikasyonlar
Septum deviasyonu ortaya çıktığında, aşağıdaki komplikasyonlardan bir veya daha fazlasını içerir:
-
ağız kuruluğu,
-
burun pasajlarından birinde basınç hissi,
-
uyku bozukluğu.
Ağız kuruluğu (veya kserostomi) olarak adlandırılan durum, burundan etkili bir şekilde nefes alamayan hastanın sürekli ağızdan nefes almasından kaynaklanır. Aynı şekilde uyku bozukluğu da kötü nefes almaya bağlıdır: Hasta yatakta uykuyla uzlaştırıcı bir pozisyon bulamaz.
Doktora Ne Zaman Görünmeli?
Nazal sinüslerde sürekli enfeksiyon geliştiğinde, tekrarlayan burun kanamalarına maruz kaldığınızda veya son olarak çeşitli dekonjestan spreyler ve ilaçlarla burun tıkanıklığı düzelmediğinde, konsültasyon için doktorunuza başvurmanız önerilir.
Septum deviasyonunu teşhis etmek için hastayı kapsamlı bir fizik muayeneye tabi tutmak ve hissedilen tüm semptomları tarif etmesini istemektir. Muayene sırasında doktor çok parlak bir ışık ve burun deliklerini iyi açabilen nazal spekulum adı verilen özel bir alet kullanır. Burun iç dokularının nasıl göründüğünü anlayabilmemiz için burun boşluklarının hem dekonjestan tedavi öncesinde hem de sonrasında görülmesi çok sık görülen bir durumdur.
Bazı özel durumlarda,nazal endoskopi yani ince bir kamera ile burun içerisine bakılır
Nazal septum eğriliği, dayanılmaz rahatsızlıklar yarattığında düzeltmenin tek yolu, septoplasti olarak bilinen cerrahi bir işlemdir.
Ameliyat için beklerken, hasta sıklıkla, semptomları hafifleten ve en azından geçici olarak rahatlamaya izin veren nazal dekonjestanlar, antihistaminikler vb. gibi bazı ilaç tedavileri kullanabilir.
Cerrahi Müdahale: Septoplasti
Septoplasti sırasında cerrah, nazal pasajların ortasındaki eğri septumu düzeltir ve yeniden konumlandırır.
Bazı durumlarda, deviasyonun çok belirgin olduğu durumlarda, daha invaziv bir operasyon öngörülür ve bu operasyonda önce septumdaki eğrilik çıkarılır ve daha sonra bu ayrı olarak düzeltildikten sonra uygun bölgeye yeniden yerleştirilir.
İşlem , hastanın özelliklerine (yaş, anestezik ilaçlara alerji vb.) ve ameliyatı yapan cerrahın niyetine göre genel anestezi veya lokal anestezi altında yapılabilir. Septoplasti genellikle mükemmel sonuçları garanti eder.
Önemli not: Septoplasti, burun kaşıntısı gibi alerjik belirtiler sorununu çözmez. Alerjik semptomlar nazal septum deviasyonundan bağımsız olarak meydana gelir; bu nedenle, genellikle ALERJİK RİNİTİ OLAN HASTALARDA, septoplastiden sonra bile alerji semptomları uygun ilaç kullanılmaması durumunda devam edecektir.
